خطبه124
[124]
ومن كلام له عليه السلام
في حضّ أصحابه على القتال
فَقَدِّمُوا الدَّارِعَ وَأَخِّرُوا الْحَاسِرَ وَعَضُّوا عَلَى الاََْضْرَاسِ فَإِنَّهُ أَنْبَى لِلسُّيُوفِ عَنِ الْهَامِ وَالْتَوُوافِي أَطْرَافِ الرِّمَاحِ فَإِنَّهُ أَمْوَرُلِلاََْسِنَّةِ، وَغُضُّوا الاََْبْصَارَ فَإِنَّهُ أَرْبَطُ لَلْجَأْشِ وَأسْكَنُ لِلْقُلُوبِ، وَأَمِيتُوا الاََْصْوَاتَ فَإِنَّهُ أطْرَدُ لِلْفَشَلِ.
وَرَايَتَكُمْ فَلاَ تُمِيلُوهَا وَلاَ تُخِلُّوهَا، وَلاَ تَجْعَلُوهَا إِلاَّ بِأَيْدِي شُجْعَانِكُمْ، وَالمَانِعِينَ الذِّمَارَمِنْكُمْ، فَإِنَّ الصَّابِرِينَ عَلَى نُزُولِ الْحَقَائِقِهُمُ الَّذِينَ يَحُفُّونَ بِرَايَاتِهمْ وَيَكْتَنِفُونَهَا حفَافَيْهَا وَوَرَاءَهَا، وَأَمَامَهَا، لاَ يَتَأَخَّرُونَ عَنْهَا فَيُسْلِمُوهَا، وَلاَ يَتَقَدَّمُونَ عَلَيْهَا فَيُفْرِدُوهَا.
أَجْزَأَ امْرُؤٌ قِرْنَهُ وَآسَى أَخَاهُ بِنَفْسِهِ، وَلَمْ يَكِلْ قِرْنَهُ إِلَى أَخِيهِفَيَجْتَمِعَ عَلَيْهِ قِرْنُهُ وَقِرْنُ أَخِيهِ.
وَايْمُ اللهِ لَئِنْ فَرَرْتُمْ مِنْ سَيْفِ الْعَاجِلَةِ، لاَ تَسْلَمُوا مِنْ سَيْفِ الاَْخِرَةِ، أَنْتُمْ لَهَامِيمُالْعَرَبِ، وَالسَّنَامُ الاََْعْظَمُ،
إِنَّ فِي الْفِرَارِ مَوْجِدَةٍَِ اللهِ، وَالذُّلَّ اللاَّزِمَ، وَالْعَارَ الْبَاقِيَ، وَإِنَّ الْفَارَّ لَغَيْرُ مَزِيدٍ فِي عُمُرِهِ، وَلاَ مَحْجُوزٍ بَيْنَهُ وَبَيْنَ يَوْمِهِ.
مَنْ رائِحٌ إِلَى اللهِ كَالظَّمَآنِ يَرِدُ الْمَاءَ؟ الْجَنَّةُ تَحْتَ أَطْرَافِ الْعَوَالِي الْيَوْمَ تُبْلَىالاََْخْبَارُ! [وَاللهِ لاَََنَا أَشْوَقُ إِلَى لِقَائِهِمْ مِنْهُمْ إِلَى دِيَارِهِمْ].
اللَّهُمَّ فَإِنْ رَدُّوا الْحَقَّ فَافْضُضْ جَمَاعَتَهُمْ، وَشَتِّتْ كَلِمَتَهُمْ، وَأَبْسِلْهُمْبِخَطَايَاهُمْ. إِنَّهُمْ لَنْ يَزُولُوا عَنْ مَوَاقِفِهمْ دُونَ طَعْنٍ دِرَاكٍيَخْرُجُ مِنْهُ النَّسِيمُ، وَضَرْبٍ يَفْلِقُ الْهَامَ، وَيُطِيحُ العِظَامَ، وَيُنْدِرُالسَّوَاعِدَ وَالاََْقدْاَمَ، وَحَتَّى يُرْمَوْا بِالمَنَاسِرِ تَتْبَعُهَا الْمَنَاسَرُ وَيُرْجَمُوا بِالْكَتَائِبِ تَقْفُوهَا الْحَلاَئِبُحَتَّى يُجَرَّ بِبِلاَدِهِمُ الْخَمِيسُ يَتْلُوهُ الْخَمِيسُ، وَحَتَّى تَدْعَقَالْخُيُولُ فِي نَوَاحِرٍ أَرْضِهِمْ، وَبِأَعْنَانِمَسَارِبِهِمْوَمَسَارِحِهِمْ.
قال الشريف: الدّعْقُ: الدّقُّ، أي: تَدُقُّ الخُيُولُ بِحَوَافِرِهَا أرْضَهُمْ. نَوَاحِرُ أَرْضِهِمْ: مُتَقَابِلاَتُهَا، يُقَالُ: مَنَازِلُ بَنِي فُلانٍ تتَنَاحَرُ، أيْ: تَتَقَابَلُ.
خطبه 124
در صف آرايى و حمله بر دشمن،زره پوش را، بر بى زره مقدم بداريد، و دندانهابر هم بفشاريد، زيرا اين حالتبهتر مىتواند شمشيرها را از فرق سر برگرداند و بپيچد، در موقع وارد كردن نيزهها بر بدن دشمن، زيرا اين حركت و پيچيدن زخم را كارىتر وشكاف را عميقتر مىسازد، و پلك چشمها را روى هم گذاريد،نيم بسته نگهداريد،زيرا اين حالت دل را محكمتر، و آرامتر مىسازد، صداها را بخوابانيد،زيرا بهترينعامل براى بر طرف ساختن زبونى و شكستبى سر و صدا بودن در ميدان كار زاراست، و بيرق را به اين سو و آن سو نكشانيد و پيرامون آنرا خلوت نكنيد، و بيرق رافقط به دست دلاوران، و مردان غيور و رزم آورانى بسپاريد كه داراى حميت و غيرتبراى حفظ وابستگان نيازمند به حفظ و نگهبانى ميباشند، زيرا كسانى كه تحملفرود آمدن حوادث سخت و كوبنده را دارند كسانى هستند كه دور پرچمهاى خودمىگردند، و به محافظت راست و چپ، و پس و پيش آنها كاملا جدى مىپردازند، آنان از بيرقها عقبتر نمىافتند تا آنها را تسليم دشمن نمايند، و از آنها پيشنمىافتند تا آنها را تنها بگذارند، هر مردى بايد همتاى خود را در رزمگاه كفايتكند، و برادر خود را با جان خود مواسات نمايد، و همتاى رزمى خود را به برادرشنسپارد، تا در نتيجه همتاى خود و همتاى برادرش به عهده او باشند، و سوگند به خدا،اگر شما از شمشير اين دنيا فرار كنيد،توانائى سالم ماندن از شمشير آخرت رانداريد، و شما سروران عرب و بزرگترين برجستگانيد، قطعى است كه غضبخداوندى، و ذلت و پستى پايدار، و ننگ و عار جاودان در فرار از دشمن است.
و آنكس كه از جهاد بگريزد بر طول عمر خود نمىافزايد، و ما بين او و روزى كهمرگش فرا خواهد رسيد،ممنوعيتى ايجاد نخواهد گشت، كيست آن رهسپار كوىلقاء الله كه چون تشنهاى كه تلاش كند و به آب برسد، بهشت زير نيزههاى بلنداست، امروز خبرها مورد امتحان قرار مىگيرد (اعمال و نيتهاى مردم در اين روزمبارزه و جنگ آزمايش مىشود) ، و سوگند به خدا،من به رويارويى با دشمنانممشتاقترم از اشتياق آنان به وطنهاى خود، پروردگارا،اگر آن تبهكاران حق را ردكردند جمعشان را پراكنده ساز، و كلمه (نظر و عقيده) باطلشان را متفرق فرما.
آنان را به نتيجه خطاهايشان كه هلاكت استبسپار، آنان مواضع خود را از دستنخواهند داد مگر با ضربههاى پى در پى نيزهها كه ضربه خورده را به تنفسهاى بلندوادار كند، يا از سعتشكاف جراحتهاى آنان باد عبور كند) «آنان مواضع خودرا از دست نخواهند داد»مگر با ضربتى كه تارك آنان را بشكافد، و استخوانهاىآنان را بيندازد، و بازوها و قدمهاى آنان را از تن جدا كند و بر خاك بيفكند، و نيزجاى خود را تغيير نخواهند داد) مگر با هجوم سپاهيانى پس از سپاهيان، و مگر باكوبيدن آنان با لشكرى پس از لشكرى كه از همه جهات جمع شده و انبوه شدهاند، ومگر اينكه لشكرهايى پى در پى به شهرهاى آنان كشيده شوند، تا آنكه اسبها سمهاىخود را بر آخرين خطوط سرزمينشان بكوبند، و همه اطراف مراتع و چراگاههايشان رازير لگد خود بگيرند.
ابن ابى الحديد در شرح خود ج 8 ص 5 در توضيح قرن،دشمن مقابل هر فردى از مسلمان را منظور مىكند ومىگويد:معناى جمله چنين است كه هر كس با دشمنى كه روياروى او قرار گرفته استبه مبارزه پردازد و آن دشمن رابه عهده همرزم خود كه دشمنى در مقابل خود دارد واگذار نكند.